07-11-2024
Bakenbomen, de identiteitsdragers van de Maas, eens bedreigd, nu behouden!
Geweldig nieuws: Deze week is bekend geworden dat minister Madlener herstel van de bakenbomenstructuur langs de Maas mogelijk maakt. Daarmee wordt de langste laan van Nederland behouden voor de toekomst. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat toont het belang van deze cultuurdragers door een garantstelling voor onderhoud voor de komende honderd jaar. Strootman Landschapsarchitecten maakte in opdracht van het College van Rijksadviseurs de inventarisatie en het variantenonderzoek, dat het positieve advies voor behoud inhoudelijk ondersteunde en een basis bood voor het maken van ruimtelijke keuzes.
Het ruim honderd kilometer lange lint van bakenbomen is sinds de jaren veertig van de vorige eeuw gezichtsbepalend voor een groot deel van de Maas in Nederland. De Canadapopulieren werden door Rijkswaterstaat aangeplant toen een deel van de Maas gekanaliseerd werd. De bomen – met recht bakens! - boden schippers vooral houvast wanneer de Maas buiten de oevers was getreden. De teloorgang van een groot aantal bomen (de levensduur van deze populieren is gemiddeld 80 jaar) en het verlies van functie door verbeterde navigatietechnieken, was voor Rijkswaterstaat reden niet langer te investeren in de bakenbomen. Nadat bij nieuwe ruimtelijke plannen langs de Maas de bakenbomen niet terug dreigden te komen en inwoners in opstand kwamen, ontwikkelde Hans van Engen, landschapsarchitect bij de provincie Noord-Brabant in samenwerking met waterschappen en provincies een gezamenlijke strategie voor behoud en doorontwikkeling van de bakenbomenstructuur. Alleen het Rijk, met Rijkswaterstaat als beheerder van de rivieroevers, moest nog worden overtuigd.
Onze inventarisatie en het ontwerpend onderzoek, gedaan in opdracht van de CRa, bevat een overzicht van de historie en nieuwe plannen voor het bedijkte Maastraject, plus nieuwe principes voor inpassing van de bakenbomen in de nieuwe context van natuurontwikkeling en rivierverruiming. Jannemarie de Jonge, Rijksadviseur voor de Fysieke Leefomgeving gebruikte ons advies als onderlegger bij haar pleidooi richting Rijkswaterstaat voor het behoud en ontwikkelen van deze identiteitsdragers van de Maas in de toekomst. En met succes. Aan het verhaal van de Maas-geschiedenis kan met het positieve besluit en de investering van het ministerie van I en W nu een nieuw hoofdstuk worden toegevoegd.