Nederland Veganland?

Stel iedereen eet plantaardig en de import van veevoer komt tot stilstand, wat zou dat voor ons land betekenen? Strootman Landschapsarchitecten onderzocht dit samen met de Universiteit Leiden. De Van Eesteren-Fluck en Van Lohuizen Stichting selecteerde het onderzoeksvoorstel uit een groot aantal inzendingen en financierde het. Centrale thema’s in het ontwerpende onderzoek zijn klimaatrechtvaardigheid en ruimtegebruik. Het is een denkoefening - geen plan. Het onderzoek laat zien dat minder vlees en zuivel veel oplevert. Namelijk meer ruimte voor natuur, ontspanning, klimaat, biodiversiteit, en meer rechtvaardigheid. Het ruimtevraagstuk, in Nederland zo pregnant, blijkt gekoppeld te zijn aan onze keuzes voor dieet en productiemethoden.

Ons landbouwsysteem is gericht op export: 80 procent van het hier geproduceerde voedsel exporteren we, en 75 procent van ons voedsel in de supermarkt is geïmporteerd. Onze hoge concentratie van vee en intensieve voedselproductie gaat gepaard met veel afwenteling: geur, luchtvervuiling, eutrofiëring, broeikasgassen, bodemdaling, bodemdegradatie, problemen met dierenwelzijn etc. In het huidige voedselsysteem leggen we een grote claim op gronden buiten ons land. Dat leidt daar tot ontbossing.

De negatieve impact op milieu en klimaat die het systeem wereldwijd heeft, leidt tot onrechtvaardigheid tegenover kwetsbare groepen, de generaties na ons en de natuur en dieren zelf. Zo zijn mensen met een laag inkomen relatief vaak de dupe omdat zij zich minder goed kunnen beschermen tegen de gevolgen van het veranderende klimaat, en de slechtere milieukwaliteit.

Het ontwerpend onderzoek gaat uit van een veganistisch dieet en een gezonde hoeveelheid voedsel volgens de Schijf for Life, aanzienlijk minder voedselverspilling ten opzichte van nu en aanzienlijk minder kunstmest en geen bestrijdingsmiddelen. Aan elke voedingscategorie binnen de Schijf for Life zijn verschillende voorbeeldgewassen gekoppeld die in Nederland kunnen worden geteeld. Een belangrijke vraag die boeren – en niet alleen zij – zullen stellen: betekent Nederland zonder of met minder veeteelt dan de ondergang van de agrarische sector? Zeker niet! Er moeten dan juist meer boeren bij.

Uit het onderzoek blijkt dat binnen onze landsgrenzen op natuurinclusieve wijze een gezond, volledig plantaardig dieet kan worden geproduceerd voor 20 miljoen Nederlanders. Dan blijft er nog steeds ruimte over voor diverse maatschappelijke ambities, zoals het halen van natuurdoelen, verbeteren van de landschappelijke kwaliteit, opvangen van de bevolkingsgroei en het vergroenen van de stad. We krijgen mooiere landschappen, schonere lucht, bodem en water. Een omslag levert winst op voor klimaatrechtvaardigheid, dieren(welzijn), mensen (gezonder!) en de economie! Want om antwoord te krijgen op de vraag wat een transformatie betekent voor de economie heeft econoom Max van der Sleen een maatschappelijke kosten-baten-analyse (MKBA) gemaakt. Zijn conclusie: Nederland-Veganland heeft de potentie om de Nederlandse economie over een periode van 20-25 jaar zo op en om te bouwen dat de Brede Welvaart in Nederland toeneemt.

De EFL-stichting riep teams van deskundigen uit de drie domeinen van ruimtelijk ontwerp, onderzoek en beleid op om te zoeken naar antwoorden op de vraag hoe we op rechtvaardige wijze kunnen vormgeven aan de klimaattransitie in onze leefomgeving. Het ontwerpend onderzoek werd uitgevoerd door Strootman Landschapsarchitecten en het Centrum voor Milieuwetenschappen Leiden (CML).

Nederland Veganland?

Gallery