BIO-plan Nationaal Park De Maasduinen

Een belangrijke stap in de transitie naar groot Regionaal Landschap

Tussen Venlo en Gennep ligt een van de mooiste natuurgebieden van Nederland: Nationaal Park de Maasduinen.  Hiervoor is in 1999 een beheer- en inrichtingsplan opgesteld, op basis waarvan de afgelopen 20 jaar allerlei projecten zijn uitgevoerd om de Maasduinen samenhangender en beleefbaarder te maken. Twee decennia later liggen er allerlei nieuwe opgaven die vragen om een update van het oude BIP-plan. Nu is er een BIO-plan opgesteld waarbij nadrukkelijk is gekeken naar mogelijkheden die er liggen in de omgeving van het Nationaal Park. Juist door te kijken naar de kansen die de omgeving biedt en het gebied breder op de kaart te zetten als Regionaal landschap met het huidige Nationaal Park als natuurkern, wordt het Nationaal Park een vliegwiel voor de versterking van natuur, landschap, economie en de gezondheid van de hele streek. De ontwikkeling is hiermee een goed voorbeeld van een Nationaal Park Nieuwe Stijl.

Locatie

Nationaal Park De Maasduinen, Noord-Limburg

Opdrachtgever

Overlegorgaan NP De Maasduinen

Oppervlakte

18.000 ha

Ontwerpjaar

2020-2022

Naast uitgestrekte bossen en heidevelden zijn er in de Maasduinen vennen, zandverstuivingen, beken en moerassen. Op het reliëf van de Maasterrassen en het complex van hoog opgestoven rivierduinen en diep ingesneden beekdalen komen veel leefmilieus samen, met rijke ecologische gradiënten daartussen. Dit staat borg voor een grote biodiversiteit, met zeldzame diersoorten, zoals gladde slang, zandhagedis, kraanvogel, nachtzwaluw en allerlei soorten vleermuizen, amfibieën en dagvlinders.

image-part
image-part

Historisch gezien zijn de natuurgebieden nauw verbonden met het menselijk gebruik: de heidevelden zijn ontstaan door schapenbegrazing en de bossen door latere aanplant voor mijnhout. Het samenspel van mens en natuur - vroeger, nu en in de toekomst - is een rode draad in het verhaal van de Maasduinen en de kapstok waaraan ons BIO-plan is opgehangen.

Het BIO-plan is de opvolger van het oude beheer- en inrichtingsplan (BIP), opgesteld in 1999. Op basis van dit plan zijn de afgelopen 20 jaar veel maatregelen uitgevoerd om van de Maasduinen een samenhangend en beleefbaar natuurgebied te maken. Twee decennia verder liggen er nieuwe opgaven zoals de biodiversiteit die onder druk staat als gevolg van stikstofdepositie, verdroging, klimaatverandering, versnippering en de toenemende recreatiedruk. Tel daarbij op de verzuring van de heiden, de uitdroging van vennen en beken en de eikensterfte in de bossen. Anderzijds bieden nieuwe beleidsontwikkelingen ook kansen om het Nationaal Park te versterken, denk aan de provinciale stikstofaanpak, het nieuwe Waterbeheerprogramma van Waterschap Limburg, de Regiovisie Noord-Limburg en het Natura 2000-beheerplan. Het is zaak die kansen goed te benutten. Kortom: reden te over om het BIO-plan te vernieuwen.

image-part

Het BIO-plan dat wij opgesteld hebben, is breder dan zijn voorganger. Het schetst een mogelijke toekomst voor het Nationaal Park De Maasduinen. Niet alleen komen er veel nieuwe ontwikkelingen op het gebied af, óók de financiering van het Nationaal Park is onzeker geworden. Er is dringend behoefte aan een herijking van de oorspronkelijke doelen voor het Nationaal Park en van de bijbehorende organisatie- en financieringsstructuur. Dit BIO-plan is daar een aanzet voor. Het is naast een actualisatie van het oude beheer- en inrichtingsplan, een bouwsteen voor het transitietraject naar een breder ‘Regionaal Landschap’.

Dit BIO-plan richt zich op park en omgeving. Door de relaties goed te ‘managen’ kunnen beide erop vooruitgaan. Het Nationaal Park kan een vliegwiel zijn voor de economische ontwikkeling van de regio, en anderzijds kan de regio veel actiever bijdragen aan ecologische ontwikkeling van het Nationaal Park.

image-part

Het Maasdal en de Maasduinen vormen een onverbrekelijke twee-eenheid. Deze twee-eenheid zetten we in het BIO-plan in om de identiteit te versterken en beter beleefbaar te maken worden voor bewoners, gebruikers en bezoekers. In het plan zijn ambities opgesteld voor de thema’s natuur, recreatie, landbouw, water, marketing en educatie en natuuronderzoek.

Het BIO-plan richt zich op verdere doorontwikkeling van De Maasduinen tot een aaneengesloten, gradiëntrijk natuurlandschap, met een afwisseling van bossen, heidevelden, vennen, zandverstuivingen, moerassen en beekdalen. Een fraaie landschappelijke zoom rondom het natuurgebied kan een aanvullend toeristisch-recreatief aanbod krijgen, natuurinclusieve en circulaire landbouw en vitale dorpen, die allemaal meeprofiteren van het natuurgebied, en daar ook iets voor terug doen. Het versterken van de samenwerking en participatie is een belangrijke pijler van het BIO-plan. Alleen als bewoners en gebruikers echt betrokken zijn bij de inrichting en het beheer en bij de ruimtelijke keuzen die daarin gemaakt worden, zullen zij zich ook mede verantwoordelijk voelen voor hun omgeving, en daar trots op zijn.  Zo wordt het Nationaal Park een vliegwiel voor de versterking van de economie en de gezondheid van de hele streek.

Gerelateerde projecten